KOENZYM Q10 A PARODONTOZA
Rozdział 7 z publikacji Farmakologia kliniczna koenzymu Q10 , prof. dr hab. med. Józef Drzewoski.
Terapia chorób przyzębia ze względu na złożoną etiologię stwarza poważne trudności ponieważ nie udało się dotychczas opracować w pełni skutecznego środka farmakologicznego. Dlatego informacje o pozytywnych skutkach działania CoQ10 wzbudzają zrozumiałe zainteresowanie stomatologów [244].
Badania Littarru i wsp. [171] wykazały niedobór CoQ10 w bioptatach pobranych z dziąseł osób z parodontozą. Obserwacje te zostały potwierdzone przez innych autorów [104, 120, 201, 261].
Shizukuishi i wsp. [232] stwierdzili u psów z eksperymentalnie wywołanym zapaleniem dziąseł nie tylko małą zawartość CoQ10 w dziąsłach, ale również we krwi. Doustne podawanie ubichinonu tym zwierzętom istotnie zmniejszyło stopień nasilenia objawów. Poprawa kliniczna korelowała ze wzrostem aktywności enzymów zależnych od CoQ10 w próbkach pobranych z dziąseł i z zwiększeniem stężenia ubichinonu we krwi. Leczenia parodontozy u ludzi prowadzono doustnymi formami CoQ10, stosując dawki od 50 do 100 mg/dziennie przez różny okres czasu [120, 209, 260]. Uzyskane w tych pracach dane wskazują, że w wyniku takiej terapii zmniejszało się krwawienie i obrzęk dziąseł, ruchomość zębów, głębokość i liczba kieszonek okołozębowych oraz objętość wydzieliny ropnej.
Uwzględniając zmienną biodostępność tabletek i kapsułek zawierających CoQ10, podjęto próby miejscowego podawania tego związku [105]. Badaniami objęto pacjentów z zapaleniem okołozębowym, którym wstrzykiwano CoQ10 zawieszony w oleju sojowym bezpośrednio do kieszonek okołozębowych raz w tygodniu przez 6 tygodni. U większości z nich uzyskano istotną poprawę kliniczną w zakresie charakterystycznych dla przyzębicy objawów przewlekłego zapalenia. Nie zanotowano jedynie poprawy stabilizacji zębów.
Płytka bakteryjna jest podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za zapalenie przyzębia. Infiltracja bakterii do tkanek okołozębowych może ponadto upośledzać miejscową aktywność systemu immunologicznego [212]. Sugeruje się, że egzogenny CoQ10 działa korzystnie na lokalną obronę immunologiczną zmienionych zapalnie dziąseł. Postuluje się ponadto wpływ na florę bakteryjną w jamie ustnej poprzez zmianę jej składu i aktywności enzymatycznej [83, 183, 212].
Pozytywne wyniki dotyczące skuteczności CoQ10 w terapii chorób przyzębia wymagają potwierdzenia na znacznie większej liczbie pacjentów. Wskazane są badania wg podwójnie ślepej próby [249].
Podsumowanie
Pierwsze korzystne efekty stosowania CoQ10 w leczeniu chorób przyzębia zostały opisane już w latach 70-tych. Zebrane dotychczas dane zachęcają do stosowania Q10 w terapii złożonej, jako uzupełnienie sprawdzonych schematów terapeutycznych.